راهکارهای ساده برای رفع بوی نامطبوع سجاده فرش

راهکارهای ساده برای رفع بوی سجاده فرش

بوی نامطبوع سجاده فرش سبب کلافه شدن افراد شده و اشتیاق رفتن به مسجد و برپایی نمازجماعت کاهش پیدا می‌کند. بهترین روش برای اینکه بتوانیم بوی نامطبوع سجاده فرش از بین ببریم استفاده از مواد طبیعی است چرا که هم کم هزینه‌تر هستند و موثرترند و هم ضرر کمتری دارند. بعضی از این مواد طبیعی که برای رفع بوی نامطبوع سجاده فرش استفاده می‌شوند، شامل جوش شیرین است که برای از بین بردن بوی بد ناشی از رطوبت است. اسطوخودوس نیز رایحه‌ای خوش از خود به جای می‌گذارد. از گیاهان دیگری مانند صندل، رز، سدر و یاسمن نیز می‌توان برای ایجاد رایحه خوب و رفع بوی نامطبوع در سجاده فرش و فرش استفاده کرد.در ادامه نحوه‌ی استفاده از این مواد طبیعی توضیح داده می‌شود.

استفاده از جوش شیرین برای از بین بردن بوی نامطبوع

برای اینکه بوی سجاده فرش را با استفاده از جوش شیرین از بین ببریم باید روی قسمتی از سجاده فرش که بوی نامطبوعی به خود گرفته است به مقداری که لازم داریم جوش شیرین می‌ریزیم سپس محل مورد نظر را با جارو یا فرچه مالش می‌دهیم که جوش شیرین در خاب سجاده فرش نفوذ کرده و بوی نامطبوع سجاده فرش را بگیرد. بعد از گذشت یک روز که جوش شیرین روی سجاده فرش ماند، با کمک جاروبرقی، تمام جوش شیرین را از روی سجاده فرش پاک می‌کنیم و بعد از آن روی سطح دستمالی که کمی نمدار کرده‌ایم می‌کشیم. در مرحله آخر یک قاشق سرکه سفید به یک لیوان آب اضافه می‌کنیم و هم می‌زنیم. محلول سرکه سفید و آب را روی سجاده فرش اسپری می‌کنیم و 15 دقیقه صبر کرده سپس با اسفنج و شامپو می‌شوییم تا اگر اثر یا بویی از جوش شیرین و سرکه مانده بود از بین برود. در آخر با انجام تمام این مراحل بوی نامطبوع سجاده فرش از بین خواهد رفت.

استفاده از گل اسطوخودوس برای از بین بردن بوی نامطبوع و ایجاد رایحه خوش

گل‌های اسطوخودوس بوزُدا هستند. در واقع این گل‌ها با بوی خوش خود به عنوان دئودورانت عمل کرده و بوی نامطبوع سجاده فرش را از بین می‌برند. نحوه استفاده از اسطوخودوس به این صورت است که نصف پیمانه از گل‌های تازه را خرد می‌کنیم در هاون ریخته و با پشت قاشق فشار می‌دهیم تا عطر آن آزاد شود. نصف پیمانه از گل‌های خرد شده را با یک پیمانه جوش شیرین در کاسه‌ای بزرگ ترکیب می‌کنیم. مخلوط را روی سجاده فرش می‌پاشیم و به مدت 30 دقیقه صبر می‌کنیم. اگر محلی از سجاده فرش که بوی نامطبوعی به خود گرفته است وسیع بود، یک پیمانه گل اسطوخودوس و دو پیمانه جوش شیرین را با هم ترکیب می‌کنیم. جوش شیرین بو را از بین می‌برد و گل اسطوخودوس عطر خوش روی سجاده فرش به جا می‌گذارد.

استفاده از روغن ضروری برای از بین بردن بوی نامطبوع و ایجاد رایحه خوش

گزینه بعدی که برای رفع بوی نامطبوع از فرش و سجاده فرش استفاده می‌شود، روغن ضروری است. استفاده از لفظ روغم ذهن هر مخاطبی را به سمتی سوق می‌دهد که اگر من از روغن ضروری برای رفع بوی نامطبوع سجاده فرش کمک بگیرم، با حذف بوی نامطبوع، روغن لکه‌ای روی سجاده فرش از خود به جای خواهد گذاشت. اما لازم است این توضیح ذکر شود که روغن ضروری، روغنی فرار است و در اثر استفاده از آن لکه‌ای روی سجاده فرش باقی نمی‌ماند. روغن ضروری، روغنی است که از قسمت‌های مختلف گیاه که معطر است (مانند برگ، گل، پوست) می‌گیرند. (اگر رایحه و بوی گل را دوست دارید از رز، یاسمن، اسطوخودوس، اگر به بوی مرکبات علاقه دارید از لیمو و پرتقال و اگر بوی تند با سلیقه‌تان سازگار است از چوب صندل، سدر و نعنای هندی استفاده کنید) با ترکیب این روغن با جوش شیرین به راحتی بوی نامطبوع سجاده فرش از بین خواهد رفت. نحوه استفاده از روغن ضروری به این صورت است که مقدار 20 قطره از روغن را با نصف پیمانه جوش شیرین مخلوط می‌کنیم و به قدری هم می‌زنیم که به خوبی ترکیب شوند. سپس این مخلوط را روی قسمتی از سجاده فرش که بوی نامطبوعی دارد می‌ریزیم و اجازه می‌دهیم 12 ساعت بماند سپس با جاروبرقی محل را تمیز می‌کنیم.

کاربرد روغن اسانس

روغن دیگری که برای از بین بردن بوی نامطبوع استفاده می‌شود روغن اسانس است. اما از آنجایی که روغن اسانس گران است بهتر است برای ارزان‌تر تمام شدن با دیگر خوشبو کننده‌ها مانند جوش شیرین ترکیب کرد. 15 قطره از روغن اسانس را با نصف پیمانه جوش شیرین مخلوط کنید و به خوبی هم بزنید. سپس این مخلوط را روی قسمتی از سجاده فرش که بوی نامطبوعی دارد می‌ریزیم کمی صبر می‌کنیم و اجازه می‌دهیم به بافت سجاده فرش نفوذ کند. بعد از گذشت 6 ساعت با جاروبرقی قسمت موردنظر را تمیز می‌کنیم.

رفع بوی نامطبوع ناشی از رطوبت در سجاده فرش

گاهی بعد از شستن سجاده فرش در فصل زمستان، به علت اینکه آفتاب به میزان کافی به سجاده فرش نخورده یا در مناطق شمال و جنوب کشور به دلیل مجاورت با دریا و مرطوب بودن هوا، سجاده فرش کامل خشک نمی‌شود و بوی رطوبت از آن استشمام می‌شود. این بو بعد از گذشت چند روز از بین خواهد رفت اما اگر بخواهیم سریع‌تر بوی نامطبوع ناشی از رطوبت را بگیریم باید از آرد ذرت یا جوش شیرین استفاده کنیم. روی سجاده فرش به مقدار زیادی جوش شیرین یا آرد ذرت می‌ریزیم و بعد از گذشت یک روز با جاروبرقی تمیز می‌کنیم.

استفاده از بوراکس برای رفع بوی نامطبوع از سجاده فرش

برای رفع بوی نامطبوع می‌توان از بوراکس که در دسته نمک‌های قلیایی قرار دارد و ماده‌ای غیر سمی است نیز استفاده کرد. نحوه استفاده از بوراکس به این‌صورت است که مقداری از بوراکس را روی سجاده فرش می‌ریزیم و نیم ساعت صبر می‌کنیم تا بوی نامطبوع را به خود جذب کند سپس با جاروبرقی آن را از روی سجاده فرش جمع می‌کنیم. برای اینکه رایحه‌ای خوش روی سجاده فرش بماند می‌توانیم روغن ضروری یا گل را با بوراکس مخلوط کرده و استفاده کنیم.

 

 


آموزش پاک کردن انواع لکه از سجاده فرش

به دلیل رولی و به هم پیوسته بودن سجاده‌ها، انتقال سجاده فرش به قالیشویی کاری دشوار است. به همین علت در این مقاله سعی شده است انواع روش‌های خانگی و نحوه پاک کردن لکه‌های مختلف از سجاده فرش ارائه شود.

 تمیز کردن لکه چایی از روی سجاده فرش

مهم ترین لکه‌ای که حتما روی فرش و سجاده فرش مسجدی ممکن است ایجاد شود لکه‌ی چای است.

روش اول:بلافاصله بعد از ریخته شدن چایی یا قهوه روی سجاده فرش محل لکه را باآب سرد و شوینده مناسب شستشو دهید.

روش دوم: در صورتیکه شستشو سجاده فرش در همان لحظه ایجاد لکه برایتان امکان پذیر نبود، مقداری نمک درشت را روی لکه چایی بریزید بعد از گذشت مدت زمانی مشاهده می‌کنید که کم‌کم لکه‌ی چایی جذب نمک خواهد شد و تا حد زیادی لکه از بین می‌رود. برای پاک کردن باقی مانده اثر جامانده از لکه چایی، با آب گرم و شوینده محل موردنظر را تمیز کنید.

روش سوم: ابتدا لکه چای و قهوه ریخته شده را هرچه سریعتر با یک قاشق از سطح سجاده فرش جمع کنید و سپس با یک پارچه نخی روی قسمت لک شده بکشید. سپس یک پارچه تمیز دیگر بردارید و آن را به آب و سرکه سفید آغشته نمایید و همراه با کف مناسب روی قسمت موردنظر بکشید تا کاملا لکه از بین برود.

تمیز کردن لکه آدامس از روی سجاده فرش

لکه‌ی دیگری که در مساجد بسیار دیده می‌شود لکه‌ی آدامس می‌باشد. لکه‌ی آدامس را حتما در صورت مشاهده سریعا رفع کنید و نگذارید زمان زیادی از ایجاد شدن آن بگذرد.

روش اول: رایج ترین روش برای برداشتن آدامس چسبیده به سجاده  فرش استفاده از یک تکه یخ می‌باشد. می‌توانید یخ را به‌مدت 30 ثانیه روی آدامس قرار دهید تا کم کم سفت و سرد و همچنین یک تکه شود، سپس از یک قاشق برای جدا کردن آن از روی سجاده  فرشتان استفاده نمایید. در نهایت اگر ذرات ریزی باقی ماند با نوک قیچی پرزها را کمی بچینید.

روش دوم: استفاده از سفیده تخم مرغ برای پاک کردن آدامس چسبیده به فرش سجاده‌ای  و سطوح دیگر نیز روشی دیگر است. در ابتدا سفیده تخم مرغ را روی آدامس بریزید پس از گذشت چند دقیقه آرام آرام با انگشت آن را از سجاده فرش جدا کنید.

روش سوم: محلی که آدامس چسبیده مقداری سرکه گرم شده بریزید. در این حالت آدامس در سرکه حل شده و به راحتی پاک می‌شود.

روش چهارم: استفاده از مایع ظرفشویی برای مواقعی که آدامس روی سطح فرش سجاده‌ای پخش شده باشد مفید است. برای این منظور باید ابتدا مایع‌ظرفشویی و سپس نمک را اضافه کنید و بعد با استفاده از یک چاقو و یا هر وسیله مناسب دیگری آدامس را جدا نمایید.

تمیز کردن لکه شمع از روی سجاده فرش

برای پاک کردن لکه شمع از روی سجاده فرش ابتدا لازم است به وسیله ی یک جسم نوک تیز آن را از روی سجاده فرش بردارید و به وسیله ی یک کاغذ روغنی و یا دستمال حوله ای را روی لکه قرار دهید، حال اتو را گرم کنید و روی کاغذ چند بار حرکت دهید این حرارت قطرات را اب کرده و جذب کاغذ می کند.این کار را تکرار کنید تا لکه از بین برود.

تمیز کردن لکه بستنی از روی سجاده فرش

شاید یکی از بدترین لکه‌های ایجاد شده روی سجاده فرش، لکه ایجاد شده از بستنی باشد، چرا که به سرعت آب شده و جذب الیاف سجاده فرش می‌شود. ریخته شدن بستنی روی سجاده فرش در عین حال که باعث تغییر رنگ سجاده فرش می‌شود حالت چسبناکی نیز ایجاد می‌کند اما باید بدانید که پاک کردن لکه بستنی از روی سجاده فرش هرگز کار سخت و غیر ممکنی نیست و تنها با دانستن راهکارهایی ساده می‌توانید به رفع آن اقدام نمایید.

روش اول:

در ابتدا از یک قاشق استفاده کرده و تا حد ممکن بستنی ریخته شده روی سجاده فرش را جمع آوری نمایید. البته باید دقت کنید این حرکت را با فشار کمی انجام دهید تا باعث جذب بیشتر آن بر روی سجاده فرش نشوید.

در مرحله بعدی یک دستمال تمیز را برداشته و با آب یا آب گازدار مرطوب کنید و روی محل بکشید تا باقی مانده آن نیز از بین برود.

قدم بعدی خشک کردن قسمت مورد نظر با یک دستمال خشک می‌باشد.

روش دوم:

نصف قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی را با یک فنجان آب ترکیب نمایید، سپس یک دستمال تمیز را به این ترکیب آغشته کرده و روی لکه بکشید.

در نهایت رطوبت و آب محل مورد نظر را با استفاده از یک دستمال خشک بگیرید.

روش سوم:

اگر لکه بستنی ایجاد شده روی سجاده فرشتان با روش های بالا پاک نشد میتوانید محلولی از ترکیب نصف قاشق غذاخوری آمونیاک با یک فنجان آب تهیه نموده و با استفاده از یک اسفنج آن را تمیز کنید.

در آخر نیز قسمت لک شده را با آب شسته و خشک نمایید.

از نکات قابل توجه در پاک کردن لکه بستنی استفاده نکردن از آب گرم یا داغ می‌باشد چراکه باعث مقاوم‌تر شدن آن خواهد شد.

تمیز کردن لکه شکلات از روی سجاده فرش

روش اول :

شاید بتوان گفت بهترین و سریع ترین راه خانگی برای پاک کردن لکه شکلات از روی سجاده فرش، استفاده از محلولی می‌باشد که می‌توانید آن را از ترکیب سه لیوان آب، یک قاشق وایتکس و حدود یک لیوان سرکه سفید تهیه نمایید. بعضی افراد کمی شامپو نیز به این محلول اضافه می‌کنند. در نهایت بهتر است قسمت لک شده را با کمی آب و شامپو شست و شو دهید.

روش دوم :

در ابتدا بهتر است با استفاده از یک قاشق یا حتی دست تا جایی که امکان دارد تکه‌ها و قسمت‌هایی از شکلات را از روی سطح سجاده فرش بردارید.

در صورتی که شکلات یا آب نبات ریخته شده روی سجاده فرشتان خیلی سفت شده و به راحتی جدا نمی‌شود، می‌توانید قسمت مورد نظر را با آب سرد خیس نمایید و صبر کنید تا کمی نرم‌تر شود سپس آن را از روی سجاده فرش بردارید.

بعد از برداشتن قسمت‌های اضافی شکلات از روی سجاده فرش نوبت به شستشو و لکه زدایی اصلی می‌رسد. برای این منظور می‌توانید از ترکیب یک قاشق غذاخوری آمونیاک، مایع پاک کننده و یک فنجان آب محلول مناسبی را تهیه نمایید.

در این مرحله، محلولی که تهیه کردید را درون یک آبپاش بریزید و به آرامی بر روی لکه ها اسپری کنید. کافیست 10 دقیقه صبر کرده و سپس با یک دستمال تمیز آن را تمیز نمایید.

در نهایت نیز با استفاده از جارو برقی سجاده فرشتان را جارو بزنید تا بصورت کامل تمیز شود.

تمیز کردن لکه نوشابه از روی سجاده فرش

ابتدا باید دستمال کاغذی مرطوب را روی لکه نوشابه بگذارید تا کمی تر شود، البته لازم است دقت نمایید تا آن را مالش ندهید چراکه این کار سبب عمیق‌تر شدن لکه می‌شود.

سپس یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی را در اسپری بریزید و بقیه آن را با آب داغ پر نمایید و این محلول را روی لکه نوشابه بپاشید.

در آخر دوباره توسط دستمال برای پاک کردن این ماده شوینده استفاده نمایید.

 

تمیز کردن لکه روغن و چربی از روی سجاده فرش

پاک کردن لکه‌های چربی از روی سجاده فرش کار چندان آسانی نمی‌باشد چراکه این لکه‌ها علاوه براینکه بسیار سرسخت هستند، حالت چسبندگی دارند که تمیز کردن و از بین بردنشان را سخت‌تر نیز می‌کند. قاعدتا هرچه مدت زمان کمتری از به وجود آمدن آن گذشته باشد، پاک کردن و از بین بردن آن‌ها آسانتر خواهد بود بنابراین یکی از مهم‌ترین موارد در از بین بردن هر لکه‌ای از روی سجاده فرش سرعت عمل بالا می‌باشد.

روش اول :

قبل از هر چیز لازم است یک پارچه یا حوله کاغذی را به آرامی روی لکه روغن قرار داده و فشار دهید اما دقت کنید که هرگز حوله یا کاغذتان را بصورت افقی روی سجاده فرش نکشید چراکه باعث نفوذ عمیق‌تر لکه خواهد شد.

بعد از این مرحله در صورت لزوم از یک چاقو برای برداشتن باقی مانده روغن استفاده نمایید.

در این مرحله از یک حلال برای پاک کردن لکه استفاده کنید و سپس آن محل را با آب گرم شست و شو دهید.

سپس مقداری جوش شیرین یا نشاسته ذرت را روی قسمت‌های روغنی بریزید، این دو ماده هم جاذب رطوبت و چربی هستند و هم استفاده از آن‌ها به بافت سجاده فرش نیز آسیب نمیزند. از مزایای دیگر استفاده از جوش شیرین و یا نشاسته ذرت، ارزان بودن و در دسترس بودن آنهاست. برای استفاده از این دو ماده می‌توانید از یک مسواک کمک بگیرید و بعد از زدن آن روی لکه اجازه دهید بمدت 15 دقیقه بماند.

در مرحله بعدی باید توسط جاروبرقی قوی قسمت‌هایی که جوش شیرین و نشاسته زدید را جارو کنید بصورتی که بطور کامل از تارو پود سجاده فرش خارج شود.

روش دوم :

مایع ظرفشویی حل کننده مناسبی برای چربی‌ها محسوب می‌شود، می‌توانید چند قطره از مایع ظرفشویی را در سطلی کوچک با کمی آب ترکیب کنید و سپس روی قسمت‌های چربی بریزید، سپس با یک برس سجاده فرش یا مسواک قدیمی تمام نواحی را تمیز نمایید. ممکن است در حین انجام این کار کمی کف به جود بیاید که کاملا طبیعیست.

روش سوم :

پراکسید هیدروژن از دیگر موادی می‌باشد که می‌توان برای پاک کردن لکه روغن از آن استفاده نمود. برای استفاده از این ماده بهتر است یک لیتر آب ولرم را با یک قاشق غذا خوری پراکسید هیدروژن 3% مخلوط کرده و سپس با یک برس روی قسمتهای لکه شده سجاده فرش بکشید، نکته مهم در این روش دقت در مدت زمانیست که این مواد را روی لکه می‌گذارید چراکه زیاد ماندن آن بر روی سجاده فرش می‌تواند منجر به سفید شدن سجاده فرش و پوسیدگی آن شود. در نهایت باید محل مورد نظر از سجاده فرش خود را با آب گرم بشویید.

روش چهارم:

اگر رنگ سجاده فرش شما روشن نیست و حتی بعد از استفاده از حلال های شیمیایی لکه چربی پاک نشد می‌توانید از آمونیاک برای رفع آن استفاده کنید. برای این کار باید حدود 50 میلی لیتر آمونیاک و 200 میلی لیتر آب گرم را ترکیب کرده و با استفاده از یک برس یا مسواک آن را روی لکه بمالید. در استفاده از آمونیاک نیز سریع آبکشی کردن آن بسیار مهم است در غیر اینصورت باعث پوسیدگی سجاده فرشتان خواهد شد.

روش پنجم:

مانند روش اول بهتر است در ابتدا تا جایی که می‌شود لکه چربی را با یک کاغذ از روی سجاده فرش بردارید و سپس از صابون و سرکه استفاده کنید بطوریکه اول با یک پارچه حوله‌ای آغشته به سرکه آن را پاک کرده و بعد از یک صابون برای شستن آن محل استفاده نمایید.

روش ششم:

استفاده از خمیر اصلاح برای از بین بردن لکه‌های چرب و روغنی از روی سجاده فرش نیز روشی دیگر است که به راحتی می‌تواند سبب از بین رفتن آنها شود.

روش هفتم:

در صورتی که همه اقدامات و روش‌های گفته شده با عدم موفقیت مواجه شد بعنوان آخرین راه حل می‌توانید از صابون‌های چوب و حلال‌های لکه گیر استفاده نمایید.

در تمام روش‌هایی که در بالا برای پاک کردن لکه جربی از روی سجاده فرش ذکر شد رعایت نکات زیر ضروری است.

1)     در حین شستشوی سجاده فرش حتما از آب سرد استفاده کنید.

2)     همانطور که گفتیم از طولانی ماندن موادی مانند سرکه، الکل، نشاسته و آمونیاک بر روی سجاده فرشتان جدا خودداری نمایید تا از پوسیدگی آن جلوگیری کرده باشید.

تمیز کردن لکه جوهر و ماژیک از روی سجاده فرش

برخلاف تصور خیلی از افراد که مناسب‌ترین مواد برای رفع لکه‌های جوهر را پاک کننده‌های صنعتی مانند الکل و استون می‌دانند باید گفت استفاده از این مواد هرگز پیشنهاد نمی‌شود، به خصوص اگر سجاده فرش شما از نوع دستباف نیز باشد چراکه پاک کننده‌های صنعتی می‌توانند منجر به از بین رفتن رنگ بافت‌های سجاده  فرش شوند. پیشنهاد ما نیز این است که در مرحله اول از شوینده‌های ملایم‌تری چون شامپو بچه و یا پاک کننده‌‌های طبیعی مثل آبلیمو استفاده نمایید. برای پاک کردن لکه جوهر می‌توانید طبق مراحل زیر عمل کنید :

روش اول :

در ابتدا پیشنهاد می‌دهیم کمی ماست روی لکه جوهر بریزید و آن را پخش نمایید. بعد از آنکه ماست به‌خوبی با جوهر مخلوط شد توسط یک قاشق آن را از روی سطح سجاده فرش جمع نمایید. با تکرار این روند تا حد قابل توجهی لکه جوهر پاک و تمیز خواهد شد.

روش دوم :

در این روش برای از بین بردن لکه جوهر از روی سجاده فرش تنها به کمی آب گرم، یک آب پاش، دستمال حوله‌ای و کمی شامپوی ملایم مانند شامپو بچه نیاز خواهید داشت:

در ابتدا دستمال حوله ای را تا کرده و آن را روی لکه بگذارید تا جوهر اضافی ریخته شده بر سطح سجاده فرش جذب آن شود. دقت کنید هرگز دستمال را روی لکه جوهر نکشید و فقط از حرکات ضربه‌‌ای استفاده نمایید.

در مرحله بعد شامپو بچه را روی لکه بریزید و با کمک آب پاش کمی آب گرم روی آن اسپری نموده و مجددا با دستمال پاک کنید. ممکن است لازم باشد این روند چند بار تکرار شود، در نهایت نیز با یک دستمال پارچه‌ای تمیز روی محل مورد نظر کشیده و آن را خشک نمایید.

تمیز کردن لکه شربت از روی سجاده فرش

وقتی شربت که یک مایع رنگی و چسبنده است روی سجاده فرش شما بریزد شما باید سریعا به وسیله‌ی یک قاشق آن را از روی سجاده فرش پاک کنید سپس به وسیله‌ی یک اسفنج خیس روی محل لک شده بکشید و چندین بار این عمل را تکرار کنید. اگر لکه پاک نشد، از محلول الکل و سرکه به نسبت مساوی تقسیم کنید و آن را به وسیله ی یک اسفنج روی لکه بمالید تا پاک شود.

تمیز کردن لکه رب یا سس گوجه فرنگی از روی سجاده فرش

در ابتدا از یک پارچه تمیز یا اسفنج که در آب خیسانده شده باشد تا جایی که ممکن است لکه را پاک نمایید. در مرحله بعدی از یک تکه لیموترش استفاده کنید و آن را روی قسمت لک شده فرش و سجاده فرش بمالید. پس از انجام مراحل بالا مقداری آب روی قسمت مورد نظر بریزید سپس با یک دستمال تمیز به‌ آرامی روی لکه ضربه بزنید تا بطور کامل از بین برود.

تمیز کردن لکه لاک از روی سجاده فرش

اولین اقدام برای تمیز کردن لاک از روی سجاده فرش برداشتن آن با یک قاشق و سپس تمیز کردن توسط یک دستمال میباشد. ممکن است لازم باشد این روند را چندین بار انجام دهید.

زمانی که مطمئن شدید تا حد ممکن لاک ناخن را با استفاده از قاشق برداشتید ، با یک دستمال کاغذی یا پارچه ای چندین بار روی لکه فشار دهید و بردارید ، نکته مهم که باید در آن دقت داشت نمالیدن آن بر روی لکه می‌باشد و اینکه هر بار از قسمت تمیز پارچه استفاده کنید تا خود دستمال و پارچه سبب کثیف شدن محلی جدید از سجاده فرشتان نشود.

مطمئنا کمی از لاک بر سطح سجاده فرش باقی خواهد ماند که برای پاک کردن آن باید از یک پاک کننده لاک که بدون استون باشد استفاده نمایید چراکه موادی مانند استون موجب تغییر رنگ سجاده فرش خواهد شد.

 

منبع: سایت سجاده فرش سوگند کاشان

 

 


مواد رنگرزی طبیعی و دندانه های مصرفی طبیعی در رنگرزی سنتی چیست؟

مواد رنگ زای طبیعی در رنگرزی سنتی

مواد رنگ زای طبیعیعبارتند از: برگ مو، پوست انار، پوست گردو، روناس، گندل، نیل قرمزدانه که در رنگرزی سنتی استفاده می‌شوند.این مواد هنوز در رنگرزی خامه‌ی قالی (نخ رنگ نشده قالی) در کارگاه‌های رنگرزی در کاشان و نیز در سایر کارگاه‌های رنگرزی در نقاط مختلف ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد که در ادامه مقاله موارد استفاده از این مواد رنگزا توضیح داده شده است و همچنین دندانه‌های مصرفی طبیعی در رنگرزی سنتی ازجمله: زاج سیاه، زاج سفید، سود کوستیک، هیدروسولفیت، قراقوروت، آب آهک، کلیاب و سنگ ترش معرفی شده است  .

برگ مو

بهترین نوع برگ مو، برگ پائیزه است (به برگ‌هایی که در فصل پائیز از درخت مو می‌ریزد؛ در اصطلاح برگ پاییزه می‌گویند). برگ مو ماده‌ی رنگزای اصلی در تهیه و ایجاد رنگ‌های زرد، طلایی، سرمه‌ای، سبز، ساقه چناری، کرم و زیتونی است. برگ مو را به شکل گرد و یا خرد شده مصرف می‌کنند. محل رویش «مو» در اکثر نقاط کشاورزی ایران از جمله، اراک، تاکستان، ارومیه و کاشمر است. برگ مو مصرفی رنگرزخانه‌های کاشان از روستاهایی مانند روستای «آزران» تهیه می‌شود    .

 پوست انار

ماده رنگزای پوست انار در جدار داخلی پوست است. چون استفاده از هر نوع انار اعم از انار سیاه، قرمز و سفید تأثیری در رنگ ایجاد شده ندارد، از این ماده برای رنگ‌های دارچینی، زرد، فیلی و مشکی استفاده می‌شود. پوست انار مصرفی در صنایع رنگرزی سنتی ایران از مناطق ساوه، کاشان، تفت و یزد تأمین می‌شود که باغستان‌های وسیع انار دارند و مراکز عمده تولید این میوه هستند. پوست انار مصرفی کارگاه‌های کاشان از توابع این شهر مثل «راوند»، «فین»، «آب شیرین»، «طاهرآباد» و غیره تهیه می‌شود.

پوست گردو

جدار داخلی پوست سبز رنگ میوه‌ی درخت گردو، ماده‌ی اصلی رنگزای آن است. این پوسته در موقع رسیدن گردو به راحتی از پوست چوبی و میان میوه جدا می‌شود و جمع‌آوری و استفاده از آن دشوار نیست پوست گردو در ساخت رنگ مشکی نقش اصلی را دارد و در ایجاد رنگ‌های خاکی – سرمه‌ای و فیلی نقش مؤثر دارد. پوست گردوی مصرفی هر شهر از جمله کاشان از مناطق کوهستانی اطراف و نزدیک آن تهیه می‌گردد. زیرا درخت گردو در اغلب مناطق کوهستانی ایران پرورش می‌یابد.

روناس

این ماده رنگزا که در صنعت رنگرزی ایران نقش مهم و بسزایی داشته و دارد؛ گیاهی است که به هر دو صورت اهلی و وحشی می‌روید و طول بوته‌ی آن به حدود 1 متر می‌رسد. مهمترین نوع روناس در مناطق گرمسیری ایران از جمله یزد، سیستان و بلوچستان و حوالی کویر مرکزی می‌روید. ریشه‌ی این گیاه با قطر متوسط یک سانیتمتر از سه قسمت پوست برونی، پوست میانی و مغز ریشه تشکیل شده است و منبع ماده اصلی رنگزا در پوست میانی آن است. اسم علمی این گیاه «رابیاتینگتورم» است. ماده‌ی رنگی این گیاه نام‌های متعدد و مختلفی مثل «مَدِر»، «کراپد»، «یلزاری»، «گارانس»، «چایروت»، «ایندین روت»، «ایندین مَدِر» و «سایا» دارد. این گیاه برحسب ماده رنگی موجود در آن هم متنوع است و بهترین آن عبارت است از «رابیاتینگتورم» (از گیاهان محلی آسیای میانه) و رابیاپر گرنیا (روناس بومی ایران). شکل مصرفی روناس به دو صورت گَرد و گُل است. در رنگرزی به شیوه سنتی بیشتر از گرد روناس استفاده می‌شود. روناس در تهیه رنگ‌های قرمز، صورتی، قهوه‌ای طلایی و غیره به کار می‌رود و تاکنون بالغ بر سی رنگ از این ماده به دست آورده‌اند.

گندل

محل اصلی رویش «گندل» زمین‌های اطراف شهرستان اصفهان است. این گیاه مولّد رنگ کرم است. و تنها ماده‌ای است که در رنگرزی خامه با آن از دندانه‌ی آب آهک استفاده می‌شود. سال‌های متمادی است که استفاده از گندل در صنعت رنگرزی کاشان معمول نیست ولی به گفته مطلعان این حرفه، رنگرزان یزدی هنوز از این ماده استفاده می‌کنند.

نیل

نیل قرن‌هاست در صنعت رنگرزی ایران و جهان به کار می‌رود. نیل، گیاهی است درختچه‌ای که بلندی آن به دو متر هم می‌رسد. این گیاه انواع فراوانی دارد. تاکنون بین سیصد تا هفتصد نوع آن شناسایی شده است. محل مناسب برای رویش این گیاه مناطق گرمسیری و نیم گرمسیری است و در مناطق آب و هوای معتدل هم می‌روید. نام لاتین نیل «Indigo» است. انواع معروف نیل عبارت است از: نیل «آمبلیانت» که نوع چینی آن است و تا 2 متر ارتفاع دارد، نیل» «آنیل»، نیل «شمال» که در جنوب و جنوب خاوری ایران و هم‌چنین پاکستان و هندوستان می‌روید، نیل «استرالیا»، نیل «تزیینی»، نیل «هیمالیا». نیل مصرفی در صنایع رنگرزی فعلی؛ نیل شیمیایی است و در اصطلاح به نیل آماده معروف است. نیل آماده هم انواع متعددی دارد که عبارت است از: نیل دم قرمزی‌دار، نیل دم آبی‌دار، نیل دم سبزی‌دار. مصرف نیل دمِ سبزی‌دار در ایران متداول نیست) نیل سوخته‌ی معمولی، نیل اصیل ایرانی معروف به شوشتری است که در گذشته به صورت قرص از آن استفاده می‌شد و مصرف آن فعلا معمول نیست.

 

نیل، ماده رنگ زای اصلی در ایجاد رنگ‌های آبی، سبز، سرمه‌ای و مشکی است.

قرمز دانه

ماده‌ی اصلی قرمز دانه نوعی حشره‌ی شبیه به کفشدوزک است که جثه‌ای 5/2 تا 3 میلی‌متری دارد و پوستش پوست چروکیده و شیارداری است.

این ماده در تولید رنگ‌های بسیاری از جمله قرمز، سیاه، نقره‌ای یا خاکستری به کار می‌رود. قرمز دانه انواع متعددی دارد که مهمترین آنها عبارت‌اند از:

قرمز دانه‌ی مکزیکی: این نوع قرمزدانه در مکزیک بر روی درخت نوپال یا انجیر هندی رشد و نمو و تولید مثل می‌کند (درخت نوپال به دو صورت اهلی و وحشی وجود دارد)

قرمز دانه‌ی ارغوانی (جایگزین ارغوان صوری). محل تهیه و پرورش این نوع قرمز دانه در کشورهای فرانسه و اسپانیا است.

قرمز دانه‌ی هندی: این نوع قرمزدانه بر روی درخت عنّاب و انجیر هندی در کشور هند پرورش می‌یابد.

قرمز دانه‌ی نقره‌ای: از کشتن این حشره و قرار دادن در معرض هوای گرم طاقت‌ فرسا با کوره‌های حرارتی مخصوص امروزی تهیه و تولید می‌شود.

قرمز دانه‌ی دریایی که از صید یک نوع صدف دریایی تهیه می‌شود. تا چند سال پیش قسمت اعظم قرمز دانه‌ی مصرفی در کارگاه‌های رنگرزی سنتی ایران از این نوع بوده است.

قرمزدانه هندوراسی و جاوه‌ای نیز وجود دارند که درجه رنگزایی و مرغوبیت آنها بسیار پایین‌تر از انواع دیگر قرمز دانه است. امروزه به سبب گرانی قیمت و هم‌چنین عدم دستیابی به تهیه‌ی قرمز دانه استفاده از این ماده به صورت عادی معمول نیست. به گفته‌ی یکی از مسؤولین شرکت فرش ایران این ماده فقط در چند کارگاه این شرکت از جمله اراک به کار می‌رود و بخش خصوصی به کلی به این ماده دسترسی ندارد.

از آمیزش ماده‌ی رنگزای قرمزدانه با دانه‌های مختلف اعم از اسیدی، بازی و صمغی رنگ‌های زیبای متعددی مانند قرمز، قرمز مایل به قهوه‌ای، قرمز تیره، قرمز متوسط، ارغوانی، سرخابی، صورتی (دوغی) سبز، بنفش، شفقی، خاکی، خاکستری و مشکی تهیه می‌شود.

دندانه‌های مصرفی طبیعی در رنگرزی سنتی

قبل از شروع و معرفی انواع دندانه‌ها لازم است تعریفی از دندانه ارائه شود.

دندانه چیست؟

پوسته خارجی و با فلس‌های پشم با خاصیت نفوذ ناپذیری مستقیما درجذب رنگ اثر می‌گذارند. مواد شیمیایی خاص و عملیات مکانیکی می‌تواند این پوسته را تضعیف کرده و از بین ببرد. با از بین رفتن این فلس‌ها، سرعت نفوذ رنگ به داخل الیاف افزایش می‌یابد. بدین ترتیب پشمی که تحت تأثیر محلول‌های شیمیایی یا عملیات مکانیکی قرار گرفته با در هوای آزاد به مدت طولانی باقی مانده باشد نسبت به پشم معمولی خاصیت جذب رنگ بیشتری پیدا کرده و پرنگ‌تر می‌شود.به عبارت دیگر کلاف سفید پشم بدون عملیات قبلی اگر با مقداری روناس جوشانده شود ملاحظه می‌شود. رنگی که الیاف پشم به خود گرفته بسیار ناچیز و نایکنواخت است و بعد از شستشو تمام یا قسمتی از همین رنگ مختصر و نامطلوب از بین رفته و ضمناً رنگ این کلاف نیز در مقابل نور ثبات ندارد. حال اگر همان مقدار کلاف را قبل از رنگرزی در یکی از املاح مثلاً زاج سفید یا سولفات آهن جوشانیده و سپس داخل حمام رنگ نمائیم ملاحظه می‌شود که رنگ جذب شده توسط الیاف پشم بسیار زیادتر و ثبات نیز دربرابر نور و شستشو بیشتر بوده و ضمناً رنگ یکنواخت بدست می‌دهد.

 این دندانه‌ها عبارت‌اند از:

زاج سیاه: از زاج سیاه علاوه بر دندانه دهی با اکثر رنگ‌ها در رنگرزی، از خاصیت رنگ دهی آن در تبدیل رنگ‌های روشن به تیره نیز استفاده می‌شود. زاج سیاه ماده‌ای معدنی شبیه به سنگ گچ و نمک اما به رنگ تیره. بنا به گفته اساتید فن رنگرزی معدن اصلی این ماده در حوالی کاشان هم وجود دارد.

زاج سفیداین ماده معدنی نیز در اکثر دندانه دهی رنگ‌ها به کار گرفته می‌شود و رنگرزان کاشانی در رنگرزی با برگ مو ناگزیر از استفاده از آن هستند.

سودکوستیک: این ماده‌ی شیمیایی در ایجاد رنگ‌های نیلی به عنوان دندانه‌ی توأم با رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. رنگرزان کاشان این ماده را از یک شرکت تولید مواد شیمیایی وابسته به سازمان آب تهران تهیه می‌کنند (شرکت آب صاف).

هیدروسولفیت: از این ماده‌ی اسیدی در رنگرزی خامه با مواد رنگزای نیل استفاده می‌کنند.

قرأ (قراقوروت): از این دندانه در رنگرزی خامه با رنگ طبیعی روناس و قرمزدانه استفاده می‌شود. قرأ یکی از دندانه‌های حیوانی است.

آب آهک: از آب آهک در رنگرزی خامه با ماده‌ی رنگزای گیاهی گندل استفاده می‌شد. از دیگر خواص آب آهک، ضد عفونی کردن خامه در برابر بیدزدگی است.

کلیاباین ماده شیره و عصاره‌ی گیاهی است موسوم به «اشنو» که در نواحی شمالی و گرمسیر شهرستان کاشان (ابوزیدآباد) می‌روید. کلیاب در گذشته در صنایع رنگرزی سنتی استفاده می‌شد ولی مدت‌هاست که استفاده از آن دیگر معمول نیست.

سنگ تُرشماده‌ای است معدنی شبیه به سنگ نمک که ترش مزه است و به گفته‌ی یکی از اساتید رنگرز در بعضی از روستاها از این ماده به جای زاج سفید استفاده می‌شود. یکی از معادن شناخته شده این ماده‌ی دندانه‌ای در حوالی روستای آزران کاشان است.

از دیگر مواد دندانه‌ای مورد استفاده در رنگرزی جوهر، آب میوه‌ی ترش و یا خشک شده میوه‌های ترش است. شکل‌های مختلف مصرفی اینگونه میوه‌ها عبارتند از جوهر لیمو، گردلیمو، آب غوره، زرشک ساییده و غیره.

دوغ و ماست ترش نیز از دیگر مواد دندانه‌ای است. (از دندانه‌های ترش بیشتر در رنگرزی با روناس و قرمزدانه استفاده می‌شود).

 

 


منبع: سایت سجاده فرش سوگند

 


تعریف و معرفی انواع الیاف طبیعی و مصنوعی

الیاف طبیعی و مصنوعی

سجاده فرش‌ها به لحاظ شانه، تراکم، طرح، رنگ و الیاف متفاوت از یکدیگر هستند. از آنجایی که کیفیت الیاف به کار رفته در سجاده فرش‌ها نقش تعیین کننده‌ای در کیفیت سجاده فرش و طول عمر آن دارد در این مقاله قصد داریم چند نوع از الیافی که در بافت سجاده فرش‌ها بکار می‌رود را معرفی کنیم.

الیاف (جمع واژه‌ی لیف) رشته‌های بلند و نازکی شبیه مو هستند که از استحکام و انعطاف‌پذیری کافی برای تهیه‌ی نخ قالی برخوردار هستند. الیاف، طی انجام عملیات ریسندگی در صنایع بزرگ نساجی تبدیل به نخ و آماده‌ی بافت سجاده فرش می‌شوند.

الیاف فرش سجاده ای  را با توجه به جنسشان، می‌توان به دو دسته تقسیم نمود:

 الیاف طبیعی

 الیاف مصنوعی

الیاف طبیعی:

الیاف طبیعی،الیافی هستند که در طبیعت وجود دارند و بشر نقشی در تولید آن‌ها ندارد. الیاف طبیعی نیز به دو بخش گیاهی و حیوانی تقسیم می‌شوند. پرکاربردترین الیاف طبیعی در سجاده فرش شامل موارد زیر می‌باشند.

  • جوت
  • پنبه
  • پشم
  • ابریشم

الیاف مصنوعی:

الیاف مصنوعی الیافی هستند که در طبیعت وجود ندارند و توسط بشر تولید می‌شوند. پرمصرف‌ترین الیاف مصنوعی مورد استفاده در فرش سجاده ای موارد زیر می‌باشند:

  • اکریلیک
  • پلی استر
  • پلی پروپلین
  • نایلون

سجاده فرش‌ها به لحاظ شانه، تراکم، طرح، رنگ و الیاف متفاوت از یکدیگر هستند. از آنجایی که کیفیت الیاف به کار رفته در سجاده فرش‌ها نقش تعیین کننده‌ای در کیفیت سجاده فرش و طول عمر آن دارد در این مقاله قصد داریم چند نوع از الیافی که در بافت سجاده فرش‌ها بکار می‌رود را معرفی کنیم.

الیاف اکریلیک

الیاف اکریلیکاز مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین الیاف مصنوعی به شمار می‌رود. الیاف اکریلیک از نظر خواص و موارد استفاده با وزن مخصوص کم، جایگزین پشم است و در تهیه انواع فرش ماشینی (سجاده فرش)، پتو، لباس‌های زمستانی، کشباف‌های ضخیم، به مصرف می‌رسد. اکریلیک ها الیاف مصنوعی هستند. از نظر ساختار پلیمری، اصطلاح الیاف اکریلیک به الیافی گفته می شود که از زنجیره پلیمری به نام پلی اکریلو نیتریل با میانگین مولکولی در حدود 1900 مونومر واحد ساخته شده است. به همین علت در ایالات متحده به پلیمری که حداقل 85% ان پلیمر اکریلو نیتریل باشد اکریلیک گفته می شود. ونیل سیانید و اکریلو نیتریل به عنوان عمده‌ترین مواد اولیه جهت تشکیل الیاف اکریلیک هستند. اغلب اکریلو نیتریل مصرفی دنیا از استیلن تهیه می‌شود. استیلن نیز خود با مقدار زیادی از ترکیب آب و کاربید کلسیم تهیه می‌شود؛ استیلن به فراوانی از فرآورده‌های نفتی نیز قابل تهیه می‌باشد.به طور کلی از پلیمریزاسیون ونیل سیانید و اکریلو نیتریل، الیاف اکریلیک مورد مصرف جهت تهیه‌ی نخ فرش سجاده به دست می‌آید. محلولی که از این روش تهیه می‌گردد به صورت خشک ریسی و ترریسی در صنایع نساجی بزرگ ریسیده و تبدیل به نخ می‌شود. در نتیجهالیاف اکریلیک یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین الیاف ساختگی و مصنوعی در تولید نخ خاب فرش سجاده‌ای به شمار می‌روند. الیاف اکریلیک با نام‌های تجاری مختلفی در بازارهای جهانی عرضه می‌گردند که بعضی از آن‌ها عبارتند از: ورل، اورلون، زفران، اکسلن و کریسلن.

الیاف اکریلیک سبک، گرم و حالتی شبیه به پشم دارند. همچنین زمانی که اکریلیک بر روی پایه اصلی و کوتاه دستگاه ریسیده شود می‌تواند خاصیتی شبیه پنبه داشته باشد .

برخی از اکریلیک‌ها به صورت رنگی یا رنگدانه تولید می‌شود و برخی به صورت اکرو (زرد آهویی یا کتان شسته نشده) در غیر اینصورت به ”صورت طبیعی” یا ”سفید خام“ یا “رنگ نشده” تولید می‌شوند. اکریلیک به خوبی رنگ پذیر است، قابلیت شست و شو دارد و به طور کلی خاصیت ضد حساسیت دارد. اکریلیک نسبت به بید، روغن، چربی، مواد شیمیایی و نور خوشید مقاوم است.

 الیاف پنبه

مصرف پنبه به عنوان الیاف گیاهی در نساجی به قرن‌ها پیش از میلاد حضرت مسیح باز می‌گردد. می‌توان گفت که نخ پنبه عمده‌ترین الیاف طبیعی گیاهی است و در حال حاضر بخش وسیعی از کارخانه‌های فرش سجاده ای کاشان از آن استفاده می‌کنند.

پنبه در مناطقی که دارای آب و هوای گرم و مرطوب است، رشد می‌کند. محل کشت بوته‌ی پنبه تاثیر بسزایی بر کیفیت آن دارد، به همین سبب انواع پنبه با کیفیت‌های مختلف در دنیا بدست می‌آید. قابل ذکر است که ایران هم یکی از کشورهای تولیدکننده‌ی پنبه محسوب می‌شود.

پس از برداشت پنبه، تخم‌های آن را به وسیله‌ی ماشین‌های مخصوص جدا کرده و بسته بندی می‌کنند تا جهت استفاده به صنایع ریسندگی فرستاده شود. در کارخانه‌های ریسندگی نیز الیاف را تبدیل به نخ‌های آماده برای بافت سجاده فرش می‌کنند. پنبه نخی مستحکم است که اگر در فرش به کار رود، فرشتان به راحتی دچار بیدخوردگی نمی‌شود. بید خوردگی برای الیاف پنبه ای رخ نمی‌دهد در صورتی که اگر فرشتان با الیافی به غیر از نخ پنبه بافته شده باشد، هم پرز آن و هم گوشت آن ممکن است که دچار بیدخوردگی گردند. الیاف پنبه ای نسبت به پشم محکم تر بوده اما خاصیت کششی آن کمتر است. برخی اوقات ممکن است در فرش به جای پنبه از ویسکوز استفاده شود، که می‌توان آن را تشخیص داد.

پارچه یا الیاف ویسکوز جذب رطوبت بسیار بالایی دارند، گاهی تا 50% بیشتر از پنبه جذب رطوبت دارند. که این عامل سبب می شود استحکام ان کمتر شود و با جذب رطوبت و خیس شدن ضعیف شده و از عمر آن کاسته می‌شود.

فرشی که از ویسکوز در بافت آن به کار رفته باشد به راحتی الیاف آن پاره می شوند در صورتی که الیاف پنبه ای استحکام فرش را تامین می‌کنند.

الیاف پلی استر

فرشبافی‌های صنعتی برای ایجاد زیبایی و درخشندگی فرش‌های ابریشم دستباف در فرش‌های ماشینی، از الیاف مصنوعی جایگزینی استفاده می کنند که پلی‌استر نام دارد. پلی استر یکی از کم هزینه‌ترین الیاف در فرش سجاده‌ای است. ویژگی‌های مثبت الیاف پلی‌استر درخشندگی و زیبایی، قابلیت رنگ ‌پذیری ‌بهتر، مقاوم در برابر لکه‌ها و همچنین در برابر نور خورشید، نرم، سبک، بادوام، بهداشتی و ضد آلرژیاست. در نتیجه تنوع رنگ و زیبایی فرش‌های بافته شده با الیاف پلی‌استر یا ترکیب‌هایی از پلی‌استر، از الیاف دیگر مانند اکریلیک بیشتر است. از مزایای دیگر فرش‌های پلی‌استر، حالت پیوسته یاBCF  بودن آن هاست که سبب می‌شود این نوع فرش مانند پشم و اکریلیک پرزدهی نداشته باشد. از جمله ویژگی منحصربه فردی که این الیاف را برای مساجد و مکان پر رفت و آمد مناسب می‌سازد این است که الیاف پلی استر رطوبت و بو را به خود جذب نمی‌کند. اما این الیاف مصنوعی به لحاظ طول عمر، از دوام زیادی برخوردار نیستند و پس از مدتی همانند موکت کوبیده می‌شوند. پلی استری که در صنایع نساجی از آن استفاده می‌گردد، از ترکیب شیمیایی یک اسید مانند اسید ترفتالیک و  یک الکل مانند پلی اتیلن گلیکول در مجاورت یک کاتالیزور مناسب و همچنین در خلاء تهیه می‌شود. در مجموع می‌توان گفت سجاده فرش با جنس نخ پلی استر برای کسانی که به جنس نخ اکریلیک حساسیت دارند، مناسب است، زیرا در مقابل زنگ‌های گیاهی و کپک زدگی بسیار مقاوم است. همچنین قابل ذکر است که سجاده فرش با جنس نخ پلی استر کاملا بدون پرز می‌باشد.

الیاف جوت

جوت، چتایی یا کنف هندی، نوعی گیاه طویل، نرم و براق است که می‌تواند بصورت نخ جوت مستحکم درآید و مورد استفاده قرار گیرد. این گیاه  به صورت سالانه کاشت و برداشت می‌شود و در آب و هوای مرطوب و گرم و بارندگی هفتگی به میزان 8-5 سانتی متر رشد می یابد. گیاه جوت می‌تواند تا طول 3 متر رشد پیدا کند. این گیاه در درجه اول از مواد سلولزی (جز اصلی فیبر گیاهی) و لگینین (جز اصلی الیاف چوب) تشکیل شده است. رنگ این الیاف معمولا زرد روشن بوده و سطح آن تا حدودی زمخت و خشن است. در ایران عمده‌ترین مصرف نخ کنف یا جوت در پود فرش سجاده ای است و کیفیت الیاف به لحاظ مقاومت و یکنواختی و همچنین ظرافت، رابطه‌ی مستقیمی با کیفیت نهایی سجاده فرش دارد. یعنی هرچقدر جوت مصرف شده کیفیت بالاتری داشته باشد طبیعتا فرش سجاده مرغوب‌تر و بهتری از آن الیاف تولید می‌گردد. می‌توان گفت نوع نخ جوتی که در فرش سجاده ای استفاده می‌شود با توجه به مدل دستگاه بافندگی سجاده فرش متفاوت است و به طور کلی به چهار دسته‌ی اصل CRT، CRM، CRX  و CB تقسیم بندی می‌شود. نخ‌های جوت با درجه‌ی CB ضخیم‌تر و نخ‌های جوت با درجه بندی CRX ظریف‌تر می‌باشند.

از ویژگی‌های مهم الیاف جوت می‌توان به بازیافت 100% در طبیعت، مقاومت سایشی بسیار بالا، قابلیت تولید نخ‌های نسبتا ظریف، ضد الکتریسیته‌ی ساکن، استحکام، قابلیت مخلوط شدن با الیاف مصنوعی و عایق حرارتی و از جمله ویژگی‌های منفی الیاف جوت می‌توان به مستعد چروک شدن، تغییر رنگ در اثر نور خورشید، کاهش استحکام در اثربرخورد با آب اشاره کرد.

منبع: شرکت سجاده فرش سوگند کاشان

 


ویژگی نخ هیت ست شده

 

نخ هیت ست شده

سجاده فرش ماشینی را می‌توان با فاکتورهای مختلفی، کیفیت آن را مشخص کرد. همانطور که در مقاله عوامل تاثیر گذار در قیمت سجاده فرش ذکر شد، هر کدام از این فاکتورها روی قیمت و مرغوبیت آن تاثیر فراوانی دارد. که در این مقاله می‌خواهیم ویژگی نخ‌های هیت‌ست شده که در بهبود کیفیت و جنس سجاده فرش ماشینی تاثیرگذار است را بررسی کنیم. اصطلاح «هیت ست شده» اساسا مربوط به نخ‌های به کار رفته در بافت فرش و سجاده فرش ماشینی می‌باشد و به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن نخ بعد از ریسیده شدن با بخار و دما تثبیت می‌شود. این فرایند موجب تغییرات زیادی در کیفیت نخ و به تبع آن کیفیت سجاده فرش می‌گردد. فارغ ازشانه و تراکم سجاده فرش که باعث زیبایی سجاده فرش ماشینی می‌شود، جنس نخ به کار رفته در سجاده فرش ماشینی نیز بسیار مهم است. 

حال می‌خواهیم بدانیم نخ هیت ست شده چه ویژگی‌هایی دارد؟

امروزه با پیشرفت دستگاه های بافندگی نخ هیت ست جایگاه ویژه‌ای بین تولید کنندگان فرش و سجاده فرش پیدا کرده است. اصولا فرآیند هیت ست و بخاردهی به منظور افزایش کیفیت نخ و نهایتا سجاده فرش ماشینی می‌باشد. به تجربه ثابت شده است که استفاده از نخ هیت ست در یک واحد فرش بافی بین 7 تا 10 درصد افزایش راندمان تولید داشته که این رقم بسیار بالایی در یک دوره مالی شرکت خواهد کرد.
همان طور که ذکر شد این افزایش راندمان به علت رفع بسیاری از عیوب نخ در مرحله هیت ستینگ است و این یکی از دلایل استقبال تولیدکنندگان فرش و سجاده فرش از نخ هیت ست شده است. هیت ست تقریبا برای ماشین آلات بافندگی سجاده فرش با تکنولوژی بالا، یک الزام است. امروزه سرعت بافت در حال افزایش است و به ویژه در تراکم‌های بالای فرش و سجاده فرش، نخ ها باید دارای مقاومت زیادی در برابر پاره‌گی داشته باشند تا پاره‌گی بیش از حد تولید را مختل نکند.
بطور کلی ماشین آلات هیت ست با استفاده از بخار آب به عنوان واسطه حرارتی عمل هیت ست بدون آسیب رساندن به کلیه نخ‌های مصنوعی می‌باشد. انواع نخ های پلی استر – پلی پروپیلین – پلی آمید – آکریلیک - پشم و مخلوط برای نخ های ریسیده شده و BCF قابلیت هیت ست نمودن را دارند.
سجاده فرشی که از نخ هیت ست شده تولید می‌شود دارای جذابیت بیشتر، ماندگاری بیشتر و استفاده راحت‌تر برای مصرف کننده خواهد بود.
از جمله مزیت‌هایی که نخ‌ هیت ست شده دارد و باعث می‌شود که از سایر نخ‌ها متمایز شود به شرح زیر است:
1) سجاده فرش بافته شده با نخ هیت ست شده، پس از شستشو دچار کاهش رنگ نمی‌شود و یا اینکه کاهش رنگ آن پس از بارها شستشو بسیار کم خواهد بود. این ویژگی به این علت است که در مرحله رنگریزی، جذب رنگ در این نخ‌ها بیشتر بوده، به همین دلیل احتمال کاهش رنگ به حداقل می‌رسد.
2) در سجاده فرش‌هایی که با نخ هیت ست شده بافته می‌شوند به علت بهبود کیفیت الیاف، پرزدهی سجاده فرش به شدت کاهش می‌یابد همین امر باعث زیبایی همیشگی سجاده فرش و همچنین باعث عدم بروز آلرژی یا حساسیت های گوناگون برای گروه های مستعد بیماری می باشد.
3) سجاده فرش بافته شده با نخ هیت ست شده دارای سرنخ های بسیار مشخص و به اصطلاح سوزن ته‌گردی و یا دانه اناری می باشد که همین امر به زیبایی سجاده فرش می‌افزاید.
4) سجاده فرش بافته شده با نخ هیت ست شده، پایداری بهتری در مقابل حرارت و نور از خود نشان می‌دهد.
5) در فرایند هیت ست شدن نخ، تاب نخ ثبات بالاتری پیدا می‌کند و لذا الیاف در ساختار نخ بیشتر درگیر می‌گردد. این امر با دوام و ماندگاری سجاده فرش رابطه مستقیم خواهد داشت.
6) هیت ست شدن باعث افزایش مقاومت ساختار نخ می‌گردد و به همین علت در فرآیند های مختلف بافت، در نخ هیت ست شده پارگی کمتری بروز می‌دهد که همین امر باعث بافت سجاده فرش با کیفیت‌تری می شود.
7) اگر نمره ی نخ و تراکم را در فرش‌ها و سجاده فرش‎های گوناگون یکسان در نظر بگیریم، سجاده فرش بافته شده با نخ هیت ست در همان شرایط حجیم تر و پرتر به نظر ‏می‌رسد‎ یا به اصطلاح پفکی می‌گردد و در اصطلاح علمی بالک بیشتری پیدا می‌نماید.
8) نخ های هیت ست شده در مقابل اثرات آلودگی هوا و گرد و غبار مقاومت بهتری از خود نشان می دهد. به همین علت گرد و غبار و خاک جذب فرش و سجاده فرش ماشینی اکریلیک نمی شود و در نتیجه شست‌و‌شو فرش و سجاده فرش کار آسانی خواهد بود.
9) در سجاده فرش‌هایی که با نخ هیت ست شده بافته می‌شوند زیردست سجاده فرش یکنواخت‌ و یک‌دست تر می‌شود در نتیجه نقش و طرح سجاده فرش بیشتر خودنمایی می‎کند همچنین زیردست نرم‌تری دارد و اصطلاحا پاخور سجاده فرش نرم‌تر خواهد بود.

 

منبع: شرکت سجاده فرش سوگند